Aby szanować innych, trzeba najpierw nauczyć się szanować samego siebie. Postawę szacunku realizuje się przede wszystkim przez akceptację inności drugiej osoby, poprzez dostrzeganie wartości, jakie ona prezentuje. Nie zawsze musimy podzielać ten system wartości, ale można uszanować poglądy. Wracając do dialogu – opisuje się go przez cztery słowa: słuchanie, rozumienie, dzielenie się i spotkanie. Prowadzenie dialogu to najpierw próba słuchania, jeszcze przed rozpoczęciem mówienia. To dążenie do zrozumienia drugiego człowieka.
Dialog to także dzielenie się, a nie prowadzenie dyskusji. Rezygnacja z przytaczania coraz to nowych argumentów daje szansę na spotkanie.
Wychowanie nie ma uniwersalnych recept
Każdy człowiek jest inny, tak samo jak każda sytuacja (nie tylko wychowawcza). Aby sprostać warunkom skutecznego dialogu, konieczne jest przygotowanie, potrzebujemy narzędzi, którymi możemy posługiwać się w odkrywaniu prawdy razem z drugim człowiekiem. Nasze działania wynikają z przyjętych przez nas zasad, a zasady mają swoje źródło w uznawanych przez nas wartościach. Jeśli przyjąć, że najwyższą wartością w procesie wychowania jest dziecko – osoba, a celem – pełnia jego osobowego rozwoju, to pierwszą zasadą wychowawczą jest osobowe, podmiotowe traktowanie wychowanka.
W „Szkole dla Rodziców i Wychowawców” o dialogu mówi się nie tyle jako o metodzie, ile głównie jako o postawie rodziców i wychowawców. Wychowywać to przede wszystkim szanować i rozwijać godność człowieka.
Janusz Korczak powiedział kiedyś: „W relacji dialogowej z dzieckiem [ z każdym człowiekiem] trzeba ogromnej pokory. Trzeba bowiem WDRAPAĆ się na poziom dziecka [innego człowieka], a nie schylić się do jego poziomu”.
Pedagog Małgorzata Kolanko
